16.5. IDENTYFIKACJA RYZYKA

RYZYKO RYNKOWE 

Towarowe 

- ryzyko zmian marż na sprzedawanych produktach rafineryjnych i petrochemicznych oraz zmian wysokości dyferencjału Brent;  
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów związane z niedopasowaniem czasowym; 
- ryzyko zmian cen uprawnień do emisji CO₂;  
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów rafineryjnych związane z obowiązkiem utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy i paliw; 
- ryzyko wynikające z uprawdopodobnionych zobowiązań i należności obejmujące zapewnienie wybranym odbiorcom formuł cenowych opartych na cenie stałej w czasie;
- ryzyko zmiany cen zakupu energii elektrycznej oraz świadectw pochodzenia na rynku hurtowym.  

W oparciu o planowane przepływy pieniężne. 

Polityka zarządzania ryzykiem rynkowym oraz strategie zabezpieczające, które określają zasady pomiaru poszczególnych ekspozycji, parametry i horyzont czasowy zabezpieczania danego ryzyka oraz stosowane instrumenty zabezpieczające. 
 
Zarządzanie ryzykiem rynkowym odbywa się przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych, które są stosowane wyłącznie do ograniczenia ryzyka zmian wartości godziwej i ryzyka zmian przepływów pieniężnych.  

Ustalając wycenę rynkową instrumentów, Grupa korzysta z własnych systemów ewidencji i wyceny instrumentów pochodnych jak również polega na informacjach uzyskanych z wiodących na danym rynku banków oraz firm brokerskich lub serwisów informacyjnych. Transakcje zawierane są wyłącznie z wiarygodnymi partnerami, dopuszczonymi do udziału w transakcjach w wyniku zastosowania odpowiednich procedur i podpisania odpowiedniej dokumentacji. 

Zmian kursów walutowych 

- ekonomiczna ekspozycja walutowa wynikająca z wpływów pomniejszonych o wydatki indeksowane do lub denominowane w walucie innej niż waluta funkcjonalna;   
- ekspozycja walutowa wynikająca z inwestycji bądź uprawdopodobnionych zobowiązań i należności w walutach obcych; 
- bilansowa ekspozycja walutowa wynikająca z denominowanych w walutach obcych aktywów i pasywów w tym zobowiązań dłużnych w walutach obcych zaciągniętych w ramach ustanowionych programów emisji euroobligacji i obligacji hybrydowych.

W oparciu o planowane przepływy pieniężne. 
 
 
W oparciu o analizy pozycji bilansowych. 

Zmian stóp procentowych 

-ekspozycja wynikająca z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których przychody oraz koszty odsetkowe uzależnione są od zmiennych stóp procentowych, w tym lokowanie nadwyżek pieniężnych i zobowiązania dłużne.

-wpływ zmiany stóp procentowych na zmianę wskaźnika WACC podawanego przez Prezesa URE stosowanego do kalkulacji zwrotu z WRA wliczonego w taryfę Energa Operatora S.A. 

W oparciu o udział w całości zadłużenia brutto pozycji, dla których koszty odsetkowe są uzależnione od zmiennych stóp procentowych. 

W oparciu o analizy wysokości stopy zwrotu z WRA.

Płynności 

Ryzyko nieprzewidzianego niedoboru środków pieniężnych lub braku dostępu do źródeł finansowania zarówno w horyzoncie krótko jak i długoterminowym, prowadzące do przejściowej lub trwałej utraty zdolności do regulowania zobowiązań skutkujących koniecznością pozyskania finansowania na mniej korzystnych warunkach lub utratą potencjalnych korzyści wynikających z nadpłynności.  

W oparciu o planowane przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej w horyzoncie  krótko i długoterminowym. 

Polityka zarządzania płynnością, która określa zasady raportowania i konsolidacji płynności PKN ORLEN i spółek Grupy ORLEN. Grupa prowadzi politykę dywersyfikacji źródeł finansowania oraz wykorzystuje zróżnicowane narzędzia dla efektywnego zarządzania płynnością. Grupa prowadzi również bieżący monitoring poziomu kowenantów kredytowych oraz ich szacunkowego poziomu w okresach długoterminowych.

Utraty środków pieniężnych i lokat 

Ryzyko upadłości banków krajowych lub zagranicznych, na rachunkach których są przetrzymywane lub w których lokowane są środki pieniężne będące bilansową ekspozycją posiadanych aktywów finansowych: środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. 

Regularny przeglad wiarygodności kredytowej banków i wyznaczania limitów koncentracji środków. 

Zarządzanie w oparciu o zasady zarządzania nadwyżkami pieniężnymi, które określają możliwości przyznawania limitów dla poszczególnych banków ustalanych na podstawie m in. ratingów oraz danych sprawozdawczych. Współpraca głównie z bankami kredytującymi. 

Kredytowe 

Ryzyko nieuregulowania przez kontrahentów należności za dostarczone produkty i usługi, z którymi zawierane są transakcje handlowe z odroczonym terminem płatności. 

Analiza wiarygodności i wypłacalności kontrahentów. 

Zarządzanie w oparciu o przyjęte procedury i politykę w zakresie zarządzania kredytem kupieckim i windykacją, w tym wyznaczania limitów i ustanawiania zabezpieczeń. 

Sprzedaż asfaltu w cenie stałej 

Komponent ryzyka Brent / Fuel Oil i Gas Oil, będący elementem składowym bezwarunkowego i wiążącego zobowiązania komercyjnego z zawartej transakcji sprzedaży w cenie stałej 

zabezpieczenie wartości godziwej 

Sprzedaż paliwa lotniczego w cenie stałej 

Komponent ryzyka Jet Fuel, będący elementem składowym bezwarunkowego i wiążącego zobowiązania komercyjnego z zawartej transakcji sprzedaży w cenie stałej 

zabezpieczenie wartości godziwej 

Zapasy ponadnormatywne 

Komponent ryzyka Brent DTd, będący elementem przyszłego zakupu ropy; pozycja identyfikowana na podstawie dostaw ropy z miesiąca realizacji/dostawy transakcji zabezpieczającej według kolejności ich otrzymania 

zabezpieczenie przepływów pieniężnych 

Komponent ryzyka EBOB/ULSD/JET/3,5PCT, będący elementem składowym sprzedaży benzyny / oleju napędowego / paliwa lotniczego / oleju opałowego; pozycja identyfikowana na podstawie faktur sprzedażowych wystawionych w miesiącu realizacji/dostawy transakcji zabezpieczającej według kolejności ich wystawienia 

Marża rafineryjna 

Komponent ryzyka Brent DTd, będący elementem przyszłego zakupu ropy; pozycja identyfikowana na podstawie dostaw ropy z miesiąca realizacji/dostawy transakcji zabezpieczającej według kolejności ich otrzymania 

zabezpieczenie przepływów pieniężnych 

Komponent ryzyka EBOB/ULSD/3,5PCT, będący elementem składowym sprzedaży benzyny / oleju napędowego / oleju opałowego; pozycja identyfikowana na podstawie faktur sprzedażowych wystawionych w miesiącu realizacji/dostawy transakcji zabezpieczającej według kolejności ich wystawienia 

Sprzedaż produktów denominowanych /indeksowanych w walutach obcych 

Faktury dotyczące sprzedaży denominowanej w walucie obcej lub indeksowanej do kursu waluty obcej wystawione w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach kolejnych według kolejności ich wystawienia; wartość nominalna w walucie obcej do wysokości wartości nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej 

zabezpieczenie przepływów pieniężnych 

Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub indeksowane do kursu waluty obcej 

Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub indeksowane do kursu waluty obcej otrzymane w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach kolejnych według kolejności ich dostarczenia; wartość nominalna w walucie obcej do wysokości wartości nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej 

zabezpieczenie przepływów pieniężnych