14.2. WARTOŚCI NIEMATERIALNE
WYBRANEZASADY RACHUNKOWOŚCI
Wartości niematerialne
Składnik aktywów niematerialnych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto z uwzględnieniem otrzymanych dotacji.
Wartości niematerialne o określonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową począwszy od chwili, gdy są one gotowe do użycia, tzn. od momentu dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa przez okres odpowiadający szacowanemu okresowi ich użytkowania.
Typowe okresy użytkowania wartości niematerialnych wynoszą od 2 do 10 lat dla oprogramowania oraz od 2 do 15 lat dla koncesji, licencji, praw do patentów oraz podobnych wartości.
Metodę amortyzacji oraz okres użytkowania składnika wartości niematerialnych weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku.
Wartość firmy
Na dzień połączenia jednostek gospodarczych wartość firmy podlega przypisaniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne (tzw. CGU – cash generating unit) jednostki przejmującej, które zgodnie z oczekiwaniami, mają odnieść korzyści z tytułu synergii uzyskanej w wyniku takiego połączenia.
Po połączeniu, jednostka przejmująca wycenia wartość firmy w kwocie ustalonej na dzień przejęcia pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Ośrodek wypracowujący środki pieniężne, do którego została przypisana wartość firmy poddaje się testom na utratę wartości corocznie, a także gdy wystąpią przesłanki wskazujące na utratę jego wartości.
Prawa majątkowe
Główną pozycją praw majątkowych są uprawnienia do emisji CO2, nie podlegające amortyzacji, które są poddawane analizie pod kątem utraty wartości.
Otrzymane nieodpłatnie uprawnienia ujmuje się i prezentuje w wartościach niematerialnych w korespondencji z przychodami przyszłych okresów w wartości godziwej ustalonej na dzień ich zarejestrowania. Zakupione uprawnienia ujmowane są w cenie nabycia.
Na szacowaną w okresie sprawozdawczym emisję CO2 tworzy się rezerwę w ciężar kosztów działalności podstawowej (podatki i opłaty).
Dotacje rozlicza się w systematyczny sposób w poszczególnych okresach sprawozdawczych, aby zapewnić współmierność z kosztami tworzonej rezerwy.
Rozchód uprawnień emisji CO2 ujmowany jest według metody średniej ważonej. Do praw majątkowych zalicza się ponadto certyfikaty energetyczne, których rozchód ujmowany jest według metody FIFO (ang. First In First Out, tzn. Pierwsze Weszło Pierwsze Wyszło).
SZACUNKI
Okresy użytkowania wartości niematerialnych
Grupa weryfikuje okresy użytkowania składników wartości niematerialnych na koniec każdego roku, ze skutkiem od początku roku następnego. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2020 skutkował zmniejszeniem kosztów amortyzacji o 2 mln PLN w porównaniu z kosztami amortyzacji, które zostałaby ujęte na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2019.
Zmiana stanu wartości niematerialnychwytworzonych we własnym zakresie
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień 31 grudnia 2019 roku wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie wyniosły odpowiednio 4 mln PLN oraz 112 mln PLN.
Zmiana stanu pozostałych wartości niematerialnych
|
Patenty i licencje |
Wartość firmy |
Prawa majątkowe |
Pozostałe |
Razem |
Wartość księgowa netto na 01/01/2020 |
|||||
Wartość księgowa brutto |
1 899 |
373 |
869 |
172 |
3 313 |
Skumulowane umorzenie |
(1 333) |
- |
- |
(50) |
(1 383) |
Odpisy aktualizujące |
(59) |
(324) |
(57) |
- |
(440) |
Dotacje |
(2) |
- |
- |
- |
(2) |
|
505 |
49 |
812 |
122 |
1 488 |
zwiększenia/(zmniejszenia) netto |
|||||
Nakłady inwestycyjne |
74 |
- |
- |
106 |
180 |
Amortyzacja |
(139) |
- |
- |
(8) |
(147) |
Koszty finansowania zewnętrznego |
- |
- |
- |
2 |
2 |
Nabycie jednostek zależnych |
155 |
103 |
696 |
55 |
1 009 |
Odpisy aktualizujące netto* |
(3) |
- |
- |
- |
(3) |
Różnice kursowe |
9 |
3 |
5 |
(1) |
16 |
Pozostałe ** |
147 |
- |
(161) |
(1) |
(15) |
|
748 |
155 |
1 352 |
275 |
2 530 |
Wartość księgowa netto na 31/12/2020 |
|||||
Wartość księgowa brutto |
2 301 |
479 |
1 409 |
329 |
4 518 |
Skumulowane umorzenie |
(1 489) |
- |
- |
(54) |
(1 543) |
Odpisy aktualizujące |
(62) |
(324) |
(57) |
- |
(443) |
Dotacje |
(2) |
- |
- |
- |
(2) |
|
748 |
155 |
1 352 |
275 |
2 530 |
Wartość księgowa netto na 01/01/2019 |
|||||
Wartość księgowa brutto |
1 717 |
374 |
749 |
105 |
2 945 |
Skumulowane umorzenie |
(1 229) |
- |
- |
(43) |
(1 272) |
Odpisy aktualizujące |
(67) |
(324) |
(57) |
- |
(448) |
Dotacje |
(3) |
- |
- |
- |
(3) |
|
418 |
50 |
692 |
62 |
1 222 |
zwiększenia/(zmniejszenia) netto |
|||||
Nakłady inwestycyjne |
135 |
- |
- |
68 |
203 |
Amortyzacja |
(96) |
- |
- |
(11) |
(107) |
Koszty finansowania zewnętrznego |
- |
- |
- |
3 |
3 |
Odpisy aktualizujące netto* |
8 |
- |
- |
- |
8 |
Dotacje |
1 |
- |
- |
- |
1 |
Różnice kursowe |
(1) |
(1) |
(1) |
(2) |
(5) |
Pozostałe ** |
40 |
- |
121 |
2 |
163 |
Wartość księgowa netto na |
505 |
49 |
812 |
122 |
1 488 |
* W 2020 i w 2019 roku odpisy aktualizujące netto obejmują: utworzenie, odwrócenie oraz wykorzystanie i reklasyfikacje.
** Pozostałe zwiększenia/(zmniejszenia) praw majątkowych w wartości księgowej netto obejmują głównie nieodpłatne nabycie praw za lata 2020 i 2019, zakup, rozliczenie praw za 2019 rok i za 2018 rok oraz przeniesienie uprawnień do emisji CO2 oraz energii kolorowych na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych wartości niematerialnych będących nadal w użytkowaniu na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień 31 grudnia 2019 roku wyniosła odpowiednio 616 mln PLN oraz 617 mln PLN*.
* dane przekształcone