13.1. PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY
WYBRANEZASADY RACHUNKOWOŚCI
Przychody ze sprzedaży
Przychody ze sprzedaży dóbr i usług ujmuje się w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi, w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniem Grupy – będzie ona uprawniona w zamian za te dobra lub usługi. Zasadę tę Grupa stosuje również w stosunku do wynagrodzenia, które obejmuje kwotę zmienną. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Następujące okoliczności świadczą o przeniesieniu kontroli zgodnie z MSSF 15: bieżące prawo sprzedającego do zapłaty za składnik aktywów, posiadanie przez klienta tytułu prawnego do aktywa, fizyczne posiadanie składnika aktywów, transfer ryzyk i korzyści oraz przyjęcie składnika aktywów przez klienta. Przychody obejmują kwoty otrzymane i należne z tytułu dostarczonych produktów, towarów, materiałów i usług, pomniejszone o rabaty, kary, premie oraz podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i opłatę paliwową. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne dotyczące powyższych przychodów.
W przypadku sprzedaży przekazywanej w miarę upływu czasu przychody ujmuje się na podstawie stopnia całkowitego spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia z zastosowaniem metody opartej na nakładach. Grupa nie uwzględnia wpływu tych nakładów, które nie odzwierciedlają świadczenia wykonanego przez Grupę polegającego na przeniesieniu kontroli nad dobrami lub usługami na klienta. W pozostałych przypadkach Grupa stosuje metodę wynikową opartą o analizę wykonanych świadczeń. Grupa korzysta z praktycznego rozwiązania, zgodnie z którym ujmuje przychody, które ma prawo zafakturować, w kwocie odpowiadającej bezpośrednio wartości, która przysługuje Grupie za przekazane dotychczas klientowi towary i usługi. W umowach z klientami zawieranych przez Grupę nie występuje istotny element finansowania.
PROFESJONALNYOSĄD
Grupa w oparciu o dokonane analizy klauzul umownych w kontraktach sprzedażowych zidentyfikowała model agencyjny głównie w obszarze sprzedaży gazu ziemnego i LPG oraz sprzedaży towarów pozapaliwowych przez ORLEN Deutschland do sieci klientów.
Zobowiązanie z tytułu posiadanego poprzez Grupę programu lojalnościowego VITAY, powstaje w momencie sprzedaży dóbr i usług na stacjach własnych i franczyzowych dla każdej pojedynczej transakcji sprzedaży oraz w przypadku zakupu przez klientów Grupy w e-Sklepach partnerów i polega na naliczaniu punktów uprawniających do zniżek na przyszłe zakupy. Do ujęcia zobowiązania przyjęty jest współczynnik 68,5% uwzględniający prawdopodobieństwo jego realizacji, w oparciu o empiryczne dane wykorzystanych punktów w stosunku do wydanych klientom w okresie ostatnich 36 miesięcy.
Grupa dokonała oceny, że świadczone usługi marketingowe na rzecz dostawców są nierozerwalnie związane z zakupem tych towarów, stąd przychody z tytułu usług marketingowych pomniejszają koszty związane z ich zakupem i wydaniem do sprzedaży.
|
|
NOTA |
2020 |
2019 |
Udział % |
|
|
2020 |
2019 |
||||
|
Przychody ze sprzedaży produktów i usług |
|
66 180 |
93 009 |
76,8% |
83,6% |
|
przychody z tytułu z umów z klientami |
|
65 916 |
92 690 |
76,5% |
83,3% |
|
wyłączone z zakresu MSSF 15 |
|
264 |
319 |
0,3% |
0,3% |
|
Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów |
|
20 000 |
18 194 |
23,2% |
16,4% |
|
przychody z tytułu z umów z klientami |
|
19 999 |
18 161 |
23,2% |
16,4% |
|
wyłączone z zakresu MSSF 15 |
|
1 |
33 |
- |
- |
|
Przychody ze sprzedaży, w tym: |
|
86 180 |
111 203 |
100,0% |
100,0% |
|
przychody z tytułu z umów z klientami |
85 915 |
110 851 |
99,7% |
99,7% |
|
Przychody wyłączone z zakresu MSSF15 dotyczą umów leasingu operacyjnego oraz rekompensat do cen energii.
Zobowiązania do wykonania świadczenia
Grupa w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów rafineryjnych, petrochemicznych, energii elektrycznej i cieplnej, ropy naftowej, gazu ziemnego, usługdystrybucji energii oraz dostawy i prenumeraty prasy a także dystrybucji przesyłek kurierskich. W ramach tych umów Grupa działa jako zleceniodawca.
Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom, za wyjątkiem cen dla odbiorców grup taryfowych G oraz dystrybucji energii elektrycznej i ciepła zatwierdzanych przez Prezesa URE w segmencie Energetyka. Nie występują umowy przewidujące istotne zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania. Przychody ze sprzedaży prasy dla większości punktów/sieci są ujmowane na podstawie rozliczenia różnicy pomiędzy prasą dostarczoną a zwróconą. Faktura wystawiana jest na zrealizowaną sprzedaż prasy do klientów końcowych. Grupa nie identyfikuje przychodów, dla których otrzymanie zapłaty jest warunkowe i nie prezentuje w związku z tym pozycji Aktywa z tytułu umów z klientami.
Udzielone w ramach umów gwarancje są gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi.
W Grupie występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Dodatkowo w segmencie Detal ma miejsce sprzedaż gotówkowa. W umowach z klientami w większości stosowane są terminy płatności nieprzekraczające 30 dni, z wyłączeniem segmentu Wydobycie, gdzie terminy płatności nie przekraczają 60 dni. Płatność zazwyczaj jest wymagalna po dostarczeniu dobra lub po zakończeniu usługi.
W ramach segmentów Rafineria, Petrochemia, Detal i Wydobycie, w przypadku dostaw dóbr, gdzie następuje przeniesienie kontroli na klienta w świadczeniach spełnianych w punkcie czasu, rozliczenia z klientami i ujęcie przychodu następują po każdej dostawie.
W Grupie dostawy dóbr oraz świadczenia usług kiedy klient jednocześnie otrzymuje i czerpie z nich korzyści rozliczane są w miarę upływu czasu. W segmencie Rafineria i Petrochemia przy sprzedaży ciągłej, gdy dobra przesyłane są przy użyciu rurociągów prawo własności nad przekazywanym dobrem przechodzi na klienta w określonym punkcie na instalacji. Moment ten jest uznawany za datę sprzedaży. Przychody ujmuje się w oparciu o metodę wynikową za dostarczone jednostki dóbr. W Grupie w przypadku realizacji usług budowy, gdy w wyniku wykonania świadczenia powstaje składnik aktywów, a kontrolę nad tym składnikiem w miarę powstawania sprawuje klient, przychód jest rozpoznawany w miarę upływu czasu, metodą opartą na nakładach w oparciu o poniesione koszty niezależnie od podpisanych protokołów odbioru prac. W ramach segmentu Detal, w Programie Flota rozliczenia z klientami następują najczęściej w okresach dwutygodniowych, dostawy prasy rozliczane są w okresach tygodniowych, a prenumeraty w okresach miesięcznych, kwartalnych, półrocznych i rocznych.
W ramach segmentu Energetyka ujmowanie przychodów za dostarczoną w okresie energię oraz dystrybucję energii następuje w cyklach miesięcznych w oparciu o zafakturowane wolumeny i cenę oraz doszacowania. Doszacowania ustalane są na podstawie raportów pochodzących z systemów bilingowych jak również prognoz zapotrzebowania klientów na energię i cen na szacowane dni zużycia energii oraz w wyniku dokonywanych uzgodnień bilansu energii elektrycznej. Rozliczenia z klientami odbywają się w okresach jedno- i dwumiesięcznych. Przychody z tytułu przyłączenia podmiotów do sieci są ujmowane w punkcie czasu, w momencie zakończenia prac.
Otoczenie makroekonomiczne
Grupa ORLEN funkcjonuje w warunkach zmiennego otoczenia makroekonomicznego. Sytuacja gospodarcza, rynek pracy oraz trendy makroekonomiczne mają istotny wpływ na poziom konsumpcji paliw i produktów petrochemicznych, a w konsekwencji na wielkość i ceny ich sprzedaży. Na osiągane marże w segmencie Rafineria, Petrochemia i Energetyka główny wpływ wywierają notowania produktów rafineryjnych i petrochemicznych, ceny ropy naftowej, gazu i energii elektrycznej. Ceny ropy i gazu są kształtowane przez takie czynniki jak zmiany popytu, wielkość wydobycia i światowe poziomy zapasów ropy oraz notowania paliw.
Podstawowym wskaźnikiem odzwierciedlającym sytuację gospodarczą jest wskaźnik PKB (Produkt Krajowy Brutto), który determinowany przez konsumpcję, nakłady inwestycyjne oraz eksport pozwala ocenić w jakim stadium znajduje się gospodarka. Ze zmianami wskaźnika PKB zazwyczaj skorelowane są zmiany stopy bezrobocia oraz konsumpcji paliw. Ogólna kondycja gospodarki, mierzona między innymi poziomem PKB wpływa na bieżące, jak i przyszłe zachowania konsumentów.
Podział przychodów z umów z klientami według kryteriów
Grupa dokonuje podziału przychodów z umów z klientami w podziale na:
- rodzaj dobra lub usługi,
- region geograficzny,
- rodzaj umowy,
- termin przekazania,
- okres obowiązywania umowy,
- kanał sprzedaży.
W ocenie Grupy podział wg powyższych kryteriów umożliwia w najlepszym stopniu na zapoznanie się z charakterem, kwotą, terminami uzyskania oraz niepewnością związaną z przychodami i przepływami pieniężnymi wynikającymi z umów z klientami.
